Skribenten är fil dr i pedagogik, undervisar i lögnens psykologi vid Uppsala Universitet. Vid tiden då den här recensionen skrevs undervisade Max Scharnberg vid Handelshögskolan i Stockholm. Han har varit sakkunnig i 25 incestmål.
RECENSION
Bok: Lena Hellblom Sjögren: Hemligheter och minnen, Norsteds Juridiska
Svårigheterna med tillförlitligheten i sexualbrott
"Man måste erkänna att bortträngning inte existerar"
Av Max Scharnberg
Av naturliga skäl har vittnespsykologin endast kunnat utvecklas i länder vars lagstiftning tillåter att den tillämpas i praktisk rättsskipning.
I USA börjar man få en något yrvaken insikt om domstolarnas behov av assistans när ord står mot ord. Man har ibland försökt fylla behovet med kliniska psykologer eller psykiatriker. Men det är nödlösningar som ofta har gjort ont värre. Allt fler fällande domar därstädes betraktas numera som nationella eller internationella skandaler, och vi har sett många TVdokumentärer om dessa. Kanske hade misstagen kunnat undvikas om tyska och svenska metoder att utreda hade varit bekanta på andra sidan Atlanten.
Lena Hellblom Sjögrens Hemligheter och minnen. Att utreda tillförlitlighet i sexualbrottmål (Norstedts Juridiska, 1997) är både till omfång och kvalitet en av vittnespsykologins mest betydande böcker. Författaren har dessutom en unik förmåga att förklara sina analyser så att de är fullt begripliga för en lekman utan förkunskaper, samtidigt som de är lärorika för den mest avancerade forskaren. Lena Hellblom Sjögren (LHS) uttrycker sig sakligt och neutralt, och den upprörda tonen i den här artikeln härrör kanske främst från recensenten. LHS hyser inga naiva föreställningar om att sexuella övergrepp inte förekommer. I själva verket understryker hon en paradox: tendensen att se övergrepp där de inte finns, kan leda till att man förbiser de verkliga offren.
Tyngdpunkten ligger på fyra rättsfall, varav två rör barn. Beskrivningarna är mycket detaljerade, med utförliga ordagranna utdrag ur polis- och domstolsförhör, terapisamtal, egna intervjuer m.m. Men framför allt är analysen grundlig och mångsidig. Det måste te sig överraskande hur mycket information som kommer i dagen när tidsrelationerna görs tydliga, både mellan de olika händelserna, och mellan tidpunkterna för det första påståendet om varje händelse.
LHS beskriver efterverkningarna av ett skilsmässofall. Åtta veckor efter separationen polisanmäldes fadern av modern för påstått övergrepp mot parets fyra resp. tvååriga döttrar. BUP och polisen trodde omedelbart på modern, och denna förhandsinställning kom att prägla den fortsatta utredningen. Men barnen själva sade aldrig någonting negativt som fadern gjort dem.
Icke desto mindre fann en klinisk psykolog att åtminstone fyraåringen (Eva) hade missbrukats sexuellt. Men för sin slutsats använde hon ingen information ur de många timmars intervjuer som hon själv genomfört. Utan hon kombinerade en enda mening ur polisförhöret med Eva, med påståendet att fyraåringar inte kan indoktrineras. Vidare påstod hon sig ha tillämpat Elizabeth Loftus metod. Emellertid översatte försvaret hennes utlåtande till engelska, varefter professor Loftus fullständigt underkände dess metod och slutsatser.
Förvånande nog förbisåg myndigheterna de talrika och tydliga indikationerna på moderns påverkan av barnen. Denna påverkan har dessutom ökat under åren efter den friande domen. Det är inte genom egen erfarenhet som en femåring (med arg barnslig röst) kan säga: "Massor tror på pappa, nästan hela landet. Pappa har varit runt i hela landet och sagt att vi längtar efter honom fast det gör vi inte."
Under sex år har fadern knappast träffat sina barn. Utan att förstå vad de gjorde har myndigheterna hjälpt modern att skrämma flickorna för sin pappa. De negativa konsekvenserna har blivit allt mer påtagliga. LHS:s utlåtande utgör tveklöst "den bästa bevisningen" beträffande föräldrarnas lämplighet vid vårdnads- och umgängesmålet fyra år senare. Likväl förbjöds fadern att framlägga detta ut
LHS behandlar utförligt den vetenskapliga forskningen kring bortträngning och "minnesåtervinning".
Man måste erkänna att bortträngning inte existerar. Och ett flertal internationella psykologförbund har varnat för att betrakta "återkomna minnen" av sexuella övergrepp m.m. som annat än effekten av terapeutens suggestion. Det har också visat sig att patienter som "kommer ihåg" föregivet bortträngda övergrepp, ingalunda mår bättre.
Hela denna gren av terapi har visat sig vara utomordentlig skadlig.
Svåra neuroser, förlust av arbetsförmågan och självmordstankar är mycket vanliga. I USA har många patienter stämt sina f.d. terapeuter och av domstolarna tillerkänts mycket stora skadestånd. Samtidigt stöds denna farliga behandling i Sverige av Folkhälsoinstitutet och Socialstyrelsen!
Klinisk verksamma psykologer eller psykiatriker intar ofta en dubbel inställning. I ett mål där jag själv medverkade försäkrade en psykiatriker under ed att målsäganden uppvisade hävd bortträngning av autentiska minnen. Han sade vidare att alla psykiatriker regelbundet observerar bortträngning. Men när denna läkare insåg att försvarsadvokaten var förtrogen med ämnet, gjorde han en kovändning och försäkrade i stället, att trots hundra års mycket stora möda har ingen lyckats visa . att bortträngning alls existerar.
Med beklagande måste erkännas att jag både som forskare och sakkunnig har träffat på ett flertal läkare som inte tagit vittneseden fullt allvarligt.
För 20 år sedan skulle hävd bortträngning och terapeutiska minnen inte tagits på allvar av domstolarna. Och med tanke på vad vetenskapen har att säga om dem idag, är det ingen vågad prediktion att man om 20 år kommer att skämmas över att de inte avvisades under 1980- och 1990-talen.
I hypnosmålet trodde sig en 20-årig småbarnsmor återerinra övergrepp av pappan från det hon var två till tolv år gammal. Bortträngningen skulle ha hävts genom hypnos. Men LHS citerar längre och ordagranna utdrag ur de hypnotiska samtalen. Därmed kan läsaren direkt observera hur patientens barndomsupplevelser skapas av hypnosterapeuten. Med tanke på att både domstolar, åklagare och polis klagar över mängden av väntande ärenden finner recensenten det anmärkningsvärt att ett mål som detta överhuvudtaget ledde till åtal.
Det tredje fallet är kanske det mest lärorika, inte minst beträffande barns reaktioner och sätt att tänka. Men det är också det som är svårast att beskriva i korthet. Den åtalade ådömdes 5 års fängelse i tingsrätten, men friades i hovrätten.
Tre av målen ledde slutligen till friande, två dock efter längre tids häktning och förstörda liv. Dessa har fått 175 000 resp. 300 000 kr i ersättning. Däremot slutade det fjärde fallet med en tioårig fängelsedomen för sadistisk våldtäkt.
Paret Olle och Ida hade levt i ett sadomasochistiskt förhållande. Båda tyckte om att bindas fast resp. tatueras under smärtsamma former. Ida har även föreslagit en väninna att dessa båda skulle tatuera varann.
Förhållandet mellan Olle och Ida var stökigt, och Ida medger att hon kastat ett strykjärn, hotat med kniv och sparkat Olle i ansiktet. Han kallade på polisen. Men båda har upprepade gånger polisanmält varann. Ida var ingalunda ett hjälplöst offer. Av hennes åtta anmälningar handlar dock endast en enda om sex. Och här är det polisen som konstruerar denna brottsrubricering och hjälper Ida att fl ihop en historia som inte är alltför orimlig.
Paret har bevisligen ätit middag på offentlig restaurang vid en tidpunkt när Ida ofrivilligt skall ha legat bunden i 24 timmar i sträck. Deras förhållande har brutits och återupptagits, och de har efter brytningar rest till utlandet tillsammans. När Olle häktades, överlämnade polisen nycklarna till Olles lägenhet till Ida, och tillät henne bo där ett helt år. Hon hade då rikt tillfälle att förstöra avgörande bevismaterial.
I hovrätten visades en video som p g a klädseln kan tidsbestämmas till en tid när Ida påstod sig ha tatuerats på bröstet. Men när ett naket bröst utan tatuering kom till synes, sprang hon fram och stängde av videon. Därefter vägrade hon närvara i domstolen.
Fallbeskrivningarna omfattar hälften av textmassan.
Det är inte möjligt att genomgå alla övriga ämnen som LHS tar upp. Mycket utrymme ägnas forskningen om barns suggestibilitet. Och i motsats till vad som ofta påståtts existerar det inga "övergreppssymptom", trots att flera fällande domar åberopar just symptom som bevis.
Vid 1960-talets början var antalet anmälningar nästan lika högt som idag. Men vid den tiden uppfattades det inte som ett katastrofalt samhälleligt problem som krävde extraordinära insatser. Den nya attityden uppkom märkligt nog vid en tid när antalet anmälningar var som allra lägst - 264 på ett år.
Om vi skall sammanfatta är Hemligheter och minnen på samma gång en vetenskaplig forskningsrapport, en populär ämnesöversikt för lekmän, och en handbok för yrkesfolk. Man kan önska den en vid spridning och hoppas att den får stor inverkan. Den bör inte saknas i någon bokhylla över sexuella övergrepp.
Det vore inte i överensstämmelse med LHS:s förutsättningslösa attityd att uppfatta boken som en väckarklocka. Recensenten kan dock inte komma ifrån att en bilmekaniker har störst nytta av beskrivningar av vad som gått fel.
Varför skulle det stå annorlunda till inom domstolarna?
Vidare har det ofta sagts att två hänsyn står emot varann: skyddet av barnet och den åtalades rättssäkerhet.
Man tar ofta för givet att det är i barnets intresse att den åtalade fälls. Och man känner ibland dåligt samvete om man friar någon.
Det är mer sällan som domare och nämndeman riktigt inser att en felaktigt fällande dom kan göra ett sunt barn till neurotiker, slå sönder en välfungerande familj, beröva ett barn dess fader för alltid, förstöra ett harmoniskt förhållande mellan föräldrar och barn m.m.
Låt oss hoppas att Hemligheter och minnen kommer att bidra till både färre felaktigt fällande och felaktigt friande domar.
Rättsröta i behandlingen av misstänkta för sexualbrott
Skriv en kommentar (0 Kommentar)Birger Hjelm är jägmästare i Uppsala.
Recensionen är skriven för NKMR:s hemsida.
2:a Upplagan 1997, Alfabeta bokförlag
Recensent: Birger Hjelm, jägmästare
1934 beslutar, med bred parlamentarisk enighet, den svenska riksdagen att införa den första steriliseringslagsstiftningen i vårt land. Från lagens tillkomst framtill 1976 då lagen avskaffades har över 60 000 människor steriliserats. Efter nazityskland så torde Sverige ligga i den absoluta toppen över länder som i denna omfattning steriliserat sina medborgare.
Formellt skulle de utsatta vanligen ge sitt medgivande till för att sterilisering skulle bli verkställd men snarare som regel än undantag användes tvång för de oftast unga och vettskrämda männen och kvinnorna. Boken Förädlade Svenskar beskriver hur tvånget Ibland var direkt och öppet, men mer vanligt att de utsatta blev föremål för raffinerad övertalning och utpressning. Att övertalning och utpressning skulle användas rekommenderades även uttryckligen av Medicinalstyrelsen (numera Socialstyrelsen). Formerna och påtryckningsmetoderna varierade men kunde t.ex. inbegripa hot om att inte bli utskriven från en viss klinik, anstalt eller ungdomshem om man inte lät sterilisera sig. Det var också vanligt att unga kvinnor i en socialt och eller ekonomiskt besvärlig situation som oplanerat blivit gravida beviljas abort men under villkoret att de också låter sterilisera sig. Under dessa pressande omständigheter och ultimatum såg sig många ingen annan utväg än att skriva under sina egna steriliseringsansökningar. Exakt hur många som blev tvingade direkt eller indirekt är svårt att säga, men klart är att det rör sig om ett mycket stort antal. Dessa tvångssteriliseringar är flagranta kränkningar av våra medborgares mänskliga rättigheter och kan inte beskrivas som annat än en av de i modern tid största skamfläckarna i vårt land, ovärdigt vårat så kallade ”demokratiska samhällsskick”.
Bosse Lindquist intervjuar i boken några drabbade och försöker ge svar på varför de och andra i liknande situation tvingades till sterilisering. Steriliseringslagen tog sikte på av staten allehanda oönskade element och egenskaper.Genom steriliseringar trodde man felaktigt sig då kunna minska sociala problem och fattigdom. Författaren tar upp de av staten påstådda dåliga arvsanlagen av olika slag som det genomgående motivet till steriliseringarna. Unga människor som bedömdes vara ”sinnesslöa” är vanliga i steriliseringsstatistiken. Att vara asocial var ett annat återkommande skäl för sterilisering. Diagnosen sinnesslö och asocial grundas många gånger på att dessa människor påstås t.ex. vara bland kvinnorna: hysteriska, abnormt sexuella eller nymfomaner och bland de unga männen: opålitliga, förljugna eller busaktiga. Detta är några exempel på att moraliska överväganden hade stor betydelse och har intet med medicinska och genetiska faktorer att göra vilket hävdades. I boken framkommer att det i själva verket är ytterst få av dem som tvångssteriliseras som är gravt utvecklingsstörda, en mindre andel skulle idag diagnostiseras som lätt utvecklingsstörda, medan de allra flesta är helt normala unga män och kvinnor men som hade oturen att komma från fattiga förhållanden där de kanske blivit intellektuellt understimulerade under uppväxten men som senare finner sig väl till rätta i vuxenlivet, en del utbildar sig, och blir framgångsrika i sina valda yrken, andra blir duktiga hantverkare och några bildar egna företag. Alla skulle dom klarat ett föräldraskap utan problem, men detta ett av livets stora glädjeämne, blev dom av staten för alltid bestulna på.
Förädlade Svenskar behandlar också den rasbiologiska- och rashygieniska värdegrunden vilken social- och familjepolitiken var inspirerad av i allmänhet och steriliseringslagen i synnerhet. Sverige låg väl framme i att anamma dessa tankebanor och i mitten på tjugotalet invigs det rasbiologiska institutet i Uppsala, det första i världen. Svensk ”rasförädling” var inspirerad av vissa andra västländer såsom USA som har börjat införa de första rashygieniska steriliseringslagarna men det är med Tyskland som det tongivande ideologiska utbytet sker och även efter nazisternas maktövertagande så fortsätter detta utbytet långt fram. Ras hygienikerna delade in raser och etniska grupper efter förträfflighet och bärare av olika goda egenskaper. Den nordiska rasen ansågs vara av särdeles god beskaffenhet. En sidodisciplin var den så kallade ”frenologin”. Frenologerna ägnade sig åt att mäta skallomfång och skallprofiler och härur dra slutsatser om karaktärer och egenskaper. Dessa tankegångar influerade alltså steriliseringslagarna och rashygieniska resonemang kunde man finna i steriliseringsutredningarna långt in på sextiotalet där epitetet tattartillhörighet bidrog till beslut om klientens sterilisering. Idag kan man skratta åt eländet och alla dessa tankegångar vet man naturligtvis är nonsens och irrläror. Ett häpnadsväckande men tyvärr korrekt konstaterande av författaren är det absurda i att det är först när Tyskland riktigt grundligt visat rashygienens rätta ansikte som Sverige på allvar sätter igång med sin egen steriliseringskampanj. Steriliseringarna ökar kraftigt under andra världskriget och når sin kulmen två år efter freden.
I ett av bokens kapitel ”A-barn och idioter” får man inblick i några av dåtidens tongivande politiker, sociala ingenjörer och intellektuellas resonemang och synpunkter. Här möter man naturligtvis bl.a. makarna Myrdal i steriliseringsdebatten. Samma år som steriliseringslagen kom till publicerades deras välkända bok Kris i befolkningsfrågan. Tillsammans med andra steriliseringsivrare så var de för en lagstiftning på området. De var dock kritiska till den befintliga steriliseringslagen då de ansåg den inte tillräckligt effektfull. Motiven till förslagen var framförallt ekonomiskt motiverade och ändamålen helgar medlen. Sverige hade, menar de, alldeles för många lågvärdiga individer och krävde en så sträng lagtillämpning som möjligt. Om steriliseringslagen är otillräcklig i nuvarande form så bör steriliseringslagen skärpas och samhällets organ tillåtas sterilisera medborgare mot deras vilja. Hjon hade inte längre plats i det allt mer industrialiserade samhället menade de. Huruvida egenskaper som sinnesslöhet är ärftligt eller inte är inget som bekymrar Alva och Gunnar Myrdal eftersom det inte ur någon synpunkt kan
försvaras att barn får födas upp hos sinnesslöa föräldrar. Varje fall är ett fall för mycket.
Det är en iskall cynism och rationalism som beskrivs i boken. Att denna rationalism dessutom är grovt felaktig gör saken än mer skrämmande.
En sak boken inte berör är hur Socialdemokratin idag förhåller sig till makarna Myrdals politiska gärning inom social- och familjepolitiken. Detta speciellt med avseende på att Alva Myrdal senare fick tunga poster i socialdemokratiska regeringar och vartongivande i social- och familjepolitiska frågor. Makarna Myrdal är bland socialbyråkrater och många socialdemokrater närmast en ikon. Den Myrdalska inställningen om staten som den allsmäktiga uttolkaren av det privata livet och staten som en dominant aktör i sociala och familjepolitiska avseenden verkar starkt influerat tillämpningen av nutida socialtjänstlag och satt sig i väggarna på socialförvaltningar runt om i landet.
Det vilar naturligtvis ett stort ansvar på det politiska etablissemanget i allmänhet och på socialdemokratin i synnerhet, i dess egenskap av att helt dominerat innehavet avregeringsmakten sedan tjugotalet. Men det är inte dugligt att lägga ansvaret bara på de högsta politiska beslutsfattarna. Även de som utförde och lät det ske har ett tungt ansvar. Författaren beskriver det talande i att ”om det har varit svårt att få drabbade att träda fram så är det ingenting mot att få de då ansvariga läkarna att idag träda fram”. De få som vågat träda fram beskriver den benhårda lojaliteten och skråtänkandet, och den rådande auktoritära mentaliteten inom läkarkåren som bidragande orsaker till övergreppen. Ingen vågade ifrågasätta beslut och allmänna direktiv utan man skulle foga sig i den kollegiala sfären till vilket pris som helst. Man var dessutom, först och främst, en statstjänsteman för att värna om den så kallade samhällsnyttan istället för att som läkaretiska regler föreskriver att se endast till patientens bästa. Läkarförbundet har ännu idag inte utvärderat de övergrepp under steriliseringarna som kåren gjort sig skyldiga till eller på annat sätt rannsakat kårens agerande och yrkesroll. Det lär nog dröja innan en sådan rannsakan sker. Det handlar om prestige och det är som författaren skriver i förordet allt för många myndighetspersoner och läkares heder som står på spel.
Bokens andra utlaga kom ut 1997, ungefär samtidigt togs beslut om en steriliseringsutredning. Denna utredning leddes av dåvarande socialministern Margot Wallström. Utredningen ledde fram till bildandet av myndigheten: steriliseringsersättningsnämnden vilken löd under socialdepartementet. Utredningen konstaterade att de drabbade har rätt till ersättning ”ex gratia” (av nåd).
Förordet i boken avslutas med följande tre meningar:
Låt oss hoppas att de aldrig mer får höra en myndighetsperson tala om dem som en skock efterblivna idioter. Och att de får den eftertryckliga, personliga ursäkt som svenska staten är dem skyldig. Och att de faktiskt kompenseras med skäliga belopp – och inte med de småsummor som staten av nåd hittills utbetalat.
Ersättningsbeloppet sattes till 175 000 kronor per drabbad och det blev nämndens ansvar att utreda vilka som, efter att de skickat in ansökan, har rätt till denna ersättning. Man kan ha olika åsikter om nivån på ersättningsbeloppet men måste ändå i dessa tider, inte minst med tanke på näringslivsskandaler där miljonerna rullar och statliga toppchefers skamlösa förmåner och lönevillkor, ses som oförskämt lågt, det motsvarar trots allt inte mer än tre-fyra av socialministerns månadslöner. I denna skamfläcks eftermäle är det värsta kanske ändå att de drabbade ännu inte har fått någon personlig ursäkt från regeringen och därmed inte full upprättelse. Från steriliseringsnämnden erhöll de drabbade besked om att de är berättigade till ersättning av nåd – men ingen ursäkt. Steriliseringsnämnden avvecklades hösten 2003. Myndigheten existerade alltså blott under ca fyra år vilket måste uppfattas som negativ symbolhandling. Statsmakten vill se ärendet slutbehandlat och slutdebatterat och är helt i linje med den svenska särdraget i förvaltnings- och myndighetskulturen att snabbast möjligt skaka av sig, förtränga och glömma obehagligheter, felaktigheter och övergrepp i det förgångna.
Uppsala den 5 januari 2004
Eugenics and the Welfare State
Gunnar Broberg, Nils Roll-Hansen
Skriv en kommentar (0 Kommentar)Gustaf Hellsing är odontologi doktor och docent och tf professor vid Karolinska Institutet, Stockholm.
Artikeln är tidigare publicerad i Familjebladet 3-4/02.
Den återges här med författarens benägna tillstånd
Av Gustaf Hellsing, odont. dr
Jan Guillou har i sin senaste bok “Häxornas försvarare”, Piratförlaget 2002, tagit upp likheten mellan 1600-talets häxprocesser och vår tids stora rättsskandaler, framför allt i incestmål. Det tycks inte finnas gränser för vad vi människor kan fantisera ihop när ryktesspridningen tar fart. Allra mest fantasifulla tycks barnen vara. Det är beklämmande är att vi inte kan ta till oss de lärdomar historien ger. Annars skulle många rättsskandaler under de senaste 20 åren ha kunnat undvikas.
I stället har massmedia gett mycket utrymme åt psykologiska och psykiatriska så kallade experter som obekymrade om historiska och vetenskapligt påvisade fakta hävdar att barn inte ljuger. Representanterna för denna i Sverige fortfarande tongivande uppfattning rekommenderas att läsa de inledande kapitlen i Guillous bok.
Guillou bekänner klädsamt att hans eget bidrag till kunskapsbilden vad gäller1600-talet är ytterst blygsamt. Klokt nog har han i stället konsulterat framstående akademiska forskare inom området. Genomgående får man intrycket av att Guillou lyckats väl i sitt uppsåt att göra lättläst journalistik av tung vetenskap. Läsaren får ett intryck av att de ohyggliga sakuppgifterna är korrekta.
Rättssäkerheten får inte negligeras
Tidigare har Lilian Öhrström ”Sex, lögner och terapi” (Norstedts 1996)Att utreda tillförlitlighet i sexualbrottmålvisat hur ideologiska dogmer och förutfattade meningar skapat ett klimat där oskyldiga döms. Att sexuella övergrepp mot barn är så avskyvärda innebär inte att man får negligera rättssäkerheten. Tyvärr tycks den mentaliteten ha rått bland utredande experter att hellre fälla tio oskyldiga än riskera att en skyldig går fri. Våra domstolar har ofta haft alltför stor respekt för dessa experter. Detta har lett till många justitiemord under 80- och 90talen.
Under 1600-talet var häxjakten intensiv. Vad som frapperar är att det var teologer som då stod för den mest fanatiska förföljelsen. Prästerna var det som lyssnade på barnens fantasifulla beskrivningar av blåkullafärder och satanistiska orgier och sedan såg till att medelst ohygglig tortyr pressa fram bekännelserna. Läsaren övertygas om att den i våra protestantiska länder så illa beryktade katolska inkvisitionen var betydligt mer human! När häxerierna så småningom dog ut var det tack vare insiktsfulla män ur borgarklassen och adeln.
Kyrkoherde Lars Elvius i Älvdalen inledde och kollegan Elavus Skragge i Mora spädde på med att den 25 augusti 1669 låta först halshugga och sedan bränna 15 häxor, alla fällda på grund av angivelser från 36 barn. Dessa risbestraffades på avrättningsdagen eftersom de i sina vittnesmål angivit sig själva för satanisk brottslighet. Två dagar senare följde nya massavrättningar i Älvdalen och redan den 10 december samma år lyckades Skragge få ytterligare 40 vuxna och 15 barn dömda i Mora.
Kyrkoherde Laurentius Horneus i Torsåker lät piska de barn som inte var samarbetsvilliga i häxjakten. Om de inte ville vittna mot sina anhöriga lät han hugga upp en vak i isen och sade att han ämnade dränka dem när han tryckte ner dem i det kalla vattnet. Han anlitade också två så kallade visgossar, det vill säga barn som hade förmågan att känna igen häxor och peka ut dem. De fick stå i kyrkporten där hela församlingen måste passera på väg till högmässan. De som pekades ut släpades omedelbart till fängsligt förvar. Där väntade förhör under tortyr med vittnesmål från stora barnskaror. En gosse som pekade ut Hornei hustru tog tillbaka beskyllningen när han fick veta vem hon var. Han hade varit bländad av solen när han tyckte sig se häxmärket i pannan!
Dödsdomar måste godkännas av Kungliga Trolldomstolen i Stockholm för att få verkställas. Den hade fått kunglig order att pröva en hård lösning och godkände dödsdomarna av 71 personer. Var tionde invånare i Torsåker – var femte kvinna – avrättades sedan efter straffpredikan av en kyrkoherde Wattringius! Denne var själv flitig häxjägare och hade fått en kvinna dödsdömd för att hennes kor hade kommit in på kyrkogården. Ovanpå detta kom en begäran från sex präster att få avrätta även de barnvittnen som syndat i Blåkulla. Kungliga Trolldomskommissionens president Carl Sparre hade varit frånvarande vid de tidigare dödsdomarnas godkännande. Han var en förnuftig man som blev så upprörd över vad som skett att han lät ajournera kommissionens verksamhet. Avrättningarna stoppades därigenom och alla dödsdomar som fällts av präster och hära! ds! rätter i hela Norrland kunde inte verkställas. Hundratals liv räddades.
En 12-åring, den så kallade Gävlepojken, angav sin egen mor och fick henne bränd. Han bedyrade att han flera gånger varit i Blåkulla med henne. Sedan flyttade han till Stockholm och fick snart en mycket läraktig publik bland kvarterets barn. Han fick rykte om sig att veta så mycket om Blåkulla ”att det var som om han vore barnfödd där”. Han lärde upp två så kallade Myrapigor som tillsammans med honom blev anlitade som häxexperter. De kunde bland annat se genom väggar och känna på sig när häxorna kom. Antalet barnvittnen ökade för var dag. Överheten (den världsliga) förstod vilket elände som var på väg och försökte tala förstånd med barnen. Men den breda folkopinionen var stark och under prästernas ledning skedde oerhörda övergrepp i många svenska församlingar.
Karl XI hade under denna tid mer angelägna problem att syssla med. Han var i Skåne för att leda ett till synes hopplöst krig mot Danmark. Det är naturligt att rikets ledande män i denna katastrofsituation inte ägnade häxjakten så många tankar. Därmed var det under lång tid fritt fram för prästerskapet och folkmassan.
Kyrkoherde Berelius i Katarina ordnade ”katekesförhör” med barnen. Detta innebar att han nedtecknade vittnesmål från oändliga rader av barn om resor till Blåkulla. Kyrkoherden och medborgargardet på Söder skrev sedan till Svea hovrätt och framhöll att deras barn varje natt fördes till Blåkulla av alla de häxor som en alltför slapp överhet lät springa omkring på fri fot. Hovrätten måste efter motvilligt knotande börja syssla med häxmål. Anna Månsdotter hette den först åtalade. Hon klarade sig till en början bra och försvarade sig skickligt. Men så kom de vittnande barnflockarna. Samstämmigt berättade de att hon badade alldeles för ofta (!), att djävulen levererade pengar till henne varje vecka, att en skräddare börjat spotta blod och dött strax efter det att Anna spottat på honom o s v. En piga berättade att hon varit sjuk i tr! e ! år efter att ha slutat sin tjänst hos Anna. En 13-årig flicka hade fått en rädisa av Anna och efter detta blivit sjuk. Över 50 vittnen framträder med liknande historier. Anna och två olyckssystrar dömdes till döden.
Därefter tog hovrätten in några av de bästa berättartalangerna bland barnvittnena för att få information om hur Djävulen uppfattade avrättningarna. Barnen berättade då hur rasande Djävulen blivit vid beskedet om att tre av hans bästa häxor hade avrättats. De smickrade hovrätten genom att hälsa från Djävulen att han betraktade hovrätten som en skarpsinnig och värdig motståndare och att han föredrog sådant starkt motstånd.
En 11-årig flicka Kerstin Jacobsdotter utvecklade an annan specialitet, att bli ”anfäktad” på det mest förbluffande och trovärdiga sätt. En illustration av en sorts inre kamp när häxorna kom för att ta henne. Hon bekände senare att hennes mor tränat henne i denna konst som liten för att kunna förtjäna allmosor.
Riksåklagaren Klas Bergenstrand kom under 2002 med nya direktiv till landets åklagare. Det ska inte längre räcka med barnets berättelse om sexuella övergrepp för att ge en fällande dom. Med tanke på vad som här beskrivits borde en sådan ändring vara självklar för att öka rättssäkerheten. Även modern forskning har klart visat hur otroligt fantasifulla barn kan vara. Ledande frågor från polis, socialsekreterare eller psykolog kan få barn att berätta de mest otroliga historier om satanism och sexuella orgier.
Polisinspektör Monica Dahlström-Lannes reagerade skarpt och trendigt mot denna reform. Hon skrev i en insändare (SvD 7/8 2002) att den är ett svek mot de allra minsta. RÅ anser också att barns tillbakatagande av av en beskyllning antyder att det inte är trovärdigt. Dahlström-Lannes skriver att ”visst kan barn ljuga men att barn återtar sin sanna berättelse är långt ifrån ovanligt… Om det inte finns ett mycket klart och tydligt stöd för barnet och ett omedelbart ingripande där hela ansvaret (min kursivering) för det som hänt läggs på fadern, kommer flickan att följa den normala gången och ta tillbaka sitt påstående. Flickan säger att hon hittat på det hela och ger olika förklaringar till att hon velat hämnas på fadern.”
Dahlström-Lannes har tydligen svårt att tänka sig att ett barn skulle kunna hitta på att falsktanklaga sin far och sen ångra sig och ta tillbaka anklagelsen. Hon har nämligen aldrig mött några fantasifulla barn, inte mött några lögnaktiga flickor, inte mött några hysteriska mammor, inte heller några oskyldigt anklagade män! Det är naturligtvis tvärtom mycket sannolikt att barn ibland kan fantisera en historia för att sedan när det fattar konsekvenserna ångra sig och ta tillbaka anklagelserna. Detta har flera gånger hänt men myndigheterna brukar inte godta återtagandet utan låta domen stå fast. Det är en logisk kullerbytta att hävda att när barnet tar tillbaka sina anklagelser ljuger det men inte när det anklagar. Dessutom; en socialsekreterare som tar Dahlström-Lannes på orden och genast lägger hela ansvaret på fadern blir ingen opartisk utredare.
Guillou beskriver också en moder som iakttog sin sjuåriga dotter när denna lekte med dockor och fann att dockleken i själva verket var en återgivning av det som förekom i Blåkulla.
Den djävulska pedofilsekten i Bjugn
Jan Guillou tar också upp Blåkulla, häxpanik och barnvittnen i vår tid. Först den djävulska pedofilsekten i Bjugn, ett litet samhälle utanför Trondheim. En före detta socialarbetare Laila Vielfaure hade sett en amerikansk film om sexövergrepp. Då kände hon sig kallad och blev närmast handelsresande i detta ämne. Den 27/2 1992 höll hon föredrag i Bjugn”Amerikanska undersökningar” hade visat att sexuella övergrepp mot barn är ohyggligt mycket vanligare än man kunde tro. Vielfaure hävdade att var sjätte flicka och var sjunde pojke i Norge utsatts för incest. Därför måste man ständigt vara på sin vakt och lära sig känna igen vissa tecken på att barn varit utsatta för incest eller sexövergrepp från någon vuxen utanför familjen. Säkra tecken var koncentrationssvårigheter i skolan, sängvätning, barnsligt språk, kiss- och bajsskämt, sömnsvårighet eller mardrömmar, huvudvärk, urinvägsinfektioner, extrem renlighet, aggressivitet, överdriven kärvänlighet och klängighet, magsmärtor och ont i halsen.
Som man kunde förvänta sig dröjde det bara någon vecka efter föredraget tills de första säkra tecknen konstaterades. Föreståndarinnans eget barnbarn rapporterade att han sett ”tissen” på Ulf, den ende manlige anställde på Botngård barndaghem. Han var tillfälligt bortrest men övrig personal som redan var övertygade om hans skuld förberedde en spaningsinsats när han kom tillbaka. Tillsammans med fyra kvinnor hade han ansvaret för arton barn. Dessa fyra fick i uppdrag att spionera. Här följer några exempel på graverande observationer.När Ulf hälsat på barnet A hade detta inte svarat. Ett barn hade klängt i hans livrem och då hade han strukit barnet över håret men avbrutit sig när han ”upptäckts” av en kollega. Han smekte en flicka på låret. Ett barn hade sett sorgset ut och ”stirrat med stora rädda ögon”. Ulf hade också skalat en apelsin på ett misstänkt sexuellt sätt och därefter kallat klyftorna för båtar när han stoppade dem i munnen på flera barn. Det ekivoka apelsinskalet beslagtogs och överlämnades senare till polisen som bevismaterial.
Under tiden bearbetades barnet A i hemliga förhör och gjorde vissa medgivanden om otäcka saker som inträffat i ”Blå rummet” under ett täcke. En barnteckning påträffades där man tyckte sig kunna se en penis. Man ringde till Vielfaure i Oslo gav rådet att man alltid och utan tvekan skulle polisanmäla. Nu hittades en barnteckning med ”stora hemska armar” som fick fleara anställda att falla i gråt över det hemliga budskap och rop på hjälp som dessa armar uttryckte.
Länsman blev obehagligt berörd över att behöva kalla sin fotbollskompis Ulf till förhör. Denne nekade under sex timmars förhör, men släpptes. Nu kallade socialkontoret honom och gav honom sparken från sin anställning på dagiset.
Polisen fortsatte utredningen genom att uppmana barnens föräldrar att förhöra sina barn. I tio fall rapporterade dessa egendomliga observationer. De tyckte också att barnen måste dölja något eftersom de nekade till att veta något om övergrepp. Så rapporterade en far att hans dotter kommit hem med sädesvätska i håret. Genom att ta sig själv i skrevet och lukta fann han att det var denna speciella lukt han mindes att han känt i dotterns hår för någon tid sedan när Ulf fortfarande var anställd. Nu erinrade sig flickans mor att dottern haft ett sår i slidan och att hon då misstänkt sin man.
Psykologerna förklarade nu för föräldrarna att barn som utsatts för sexuella övergrepp nästan alltid var ovilliga att genast erkänna. Som de förutskickat började barnen så småningom göra medgivanden. De fotograferades i underlivet, konfronterades med ”specialtillverkade” dockor. Mattor och en del barnkläder undersöktes kriminaltekniskt för att man skulle finna något av den sperma som Ulf, nu enligt samstämmiga barn, sprutade omkring sig i tid och otid på allt och alla i daghemmet. En pojke berättade att hans mun tejpats varpå Ulf bundit honom med en tråd och våldtagit honom. Minst tio barn hade nu erkänt. Andra att de kastats högt upp i luften eller ut genom fönstret, att Ulf ofta var naken på dagis, att det ständigt kom något vitt utsprutande ur hans kiss. Psykologerna intygade att allt detta var sanning. Nu släppte alla fördämningar. Ulf påstods ha flera samlingar av nakenfotografier på nakna barn, en flicka berättade att hon fått torka upp Ulfs sperma från golvet med sitt hår etc. Nu anhölls Ulf, husrannsakan gav inget stöd för de påstådda orgierna där och Ulf släpptes igen.
Men förtvivlade föräldrar vände sig till massmedia som drog på för fullt och Bjugn blev ”ett samhälle i skräck och vånda”. Den norske barnombudsmannen Trond-Viggo Torgersen for till Bjugn och slog bejublad fast att Ulf var skyldig. Kommunstyrelsens ordförande bekräftade att misstankarna mot Ulf var välgrundade.
Nu blev barnen än fantasifullare. Under sexorgier hemma hos Ulf hade flera vuxna deltagit. Männen stod på led och onanerade och kvinnorna samlade sperman i skålar. Fem vuxna identifierades, bland dem länsan. Antalet växte sedan till 13, varav fyra var anställda på dagiset.
Barnens beskrivningar eskalerade alltmer. Sabbatsorgier i maskeradkostymer á la Fantomen med mera. När barnen berättade om hur kaniner utsatts för oralsex var polisen dock tveksam om trovärdigheten.
Substantiella bevis saknades emellertid och Ulf blev till sist den ende åtalade. Mot honom talade det faktum att tio barn hade underlivsskador. Visserligen var bara ett av dem från det barndaghem där Ulf jobbade men de andra ansågs ha kunnat nästla sig in utan att upptäckas.
Rättegången varade i 43 dagar. Psykologer vittnade under ed på att barnens berättelser var tveklöst sanna. Till slut friade de tio jurymedlemmarna Ulf med betryggande majoritet.
Senare forskning har visat att de ”underlivsskador” somliga barn hade endast är naturliga varianter som ofta återfinns hos friska barn och inte alls skador. Beträffande psykologernas vittnesmål är det ännu ett tecken på hur ovetenskapligt psykodynamiskt orienterade psykologer arbetar.
En tragisk påföljd av Bjugnskandalen var att länsman inte klarade pressen utan begick självmord.
I USA har flera liknande skandaler föregått Bjugn. Vid olika rättegångar har upp till tusenåriga fängelsestraff utdömts. Flera av de dömda har efter långa fängelsevistelser fått upprättelse. Domstolen har då konstaterat att barnen varit manipulerade av så kallad expertis och aktivistiska föräldrar. ”Bevisningen” har bestått av barnens berättelser. Psykologer som specialiserat sig på barnövergrepp har sedan ”vetenskapligt” garanterat att barnen talat sanning. Psykologerna har dessutom tagit fram sina ”anatomiskt korrekta” dockor och tillämpat så kallade projektiva tests, en kvasimetod som i Sverige lärs ut på Ericastiftelsen.
Guillou tar också upp föreställningen om förträngda incestminnen som grasserat i USA och mellan 1985 och 1995 var en gällande svensk juridisk och vetenskaplig dogm. Den blev en god födkrok för psykoanalytiskt orienterade psykiatriker och psykodynamiskt orienterade psykologer runt om i västvärlden. Efter kanske 50 kostsamma seanser har många medelålders kvinnor blivit övertygade om att fadern upprepade gånger förgripit sig sexuellt under barndomen. Det har då inte hjälpt att övriga familjemedlemmar bestämt hävdat att det absolut inte finns någon grund för påståendena. Otaliga familjetragedier har utspelats i hela västvärlden med denna bakgrund. Förnuftet har dock segrat på senare år sedan bland annat ett flertal psykoanalytiker som återuppväckt minnen blivit avslöjade och dömda att betala stora skadestånd.
Guillou tar också upp omständigheterna kring Thomas Quick. Hur har denne exhibitionistiske psykopat kunnat bli dömd för seriemord där aldrig hållbara bevis presterats? Hans förträngda minnen av incest i barndomen och senare det ena brutala mordet efter det andra har gradvis lockats fram av psykologer och terapeuter som han kom i kontakt med i början av 90-talet. Åtminstone 35 mord har han tagit på sig. Det märkliga kan tyckas vara att det rättsliga etablissemanget tagit Quick på allvar. Men det har bland annat betytt en RÅ-befattning för van der Kwast som satsade sin karriär på Quick. Advokatens funktion är att tillgodose sin klients intressen. Alltså samarbetade van der Kwast och advokat Borgström (nuvarande JämO) framgångsrikt för att få honom dömd. Alltfler röster höjs för att Quick inte är skyldig till något enda mord. De 35 mördare som verkligen begått dåden går i så! f! all fria, en obehaglig tanke. Föräldrarna till de barn som Quick dömts skyldig till att ha mördat är förtvivlade då de anser att han omöjligen kan ha gjort det.
Polisen gräver efter massgravar
Den 9 februari 1993 meddelade pressen att polisen grävde efter massgravar utanför Södertälje. Ett 30-tal barn skulle ha mördats av en djävulsdyrkande sekt efter sexuella övergrepp och satanistiska riter. Docenten vid Uppsala universitet Eva Lundgren (senare professor och chef för internationella sekretariatet för genusforskning i Uppsala!) förklarade i TV-nyheterna Rapport att det fanns vetenskapliga belägg för de påstådda händelserna. Hon påstod sig själv ha bevis för detta. Självfallet kastade sig massmedia då över godbiten. Inga barn hittades där de angivits vara begravda men dementier ges inte mycket utrymme i sensationspressen.
Anmälaren var en flicka som i 16-årsåldern angivit sina föräldrar för att de utnyttjat henne sexuellt och sålt henne till hemliga sexklubbar. Inga bevis förelåg annat än hennes utsaga och ”skador i underlivet” (som man nu alltså vet inte är skador). Samma läge hade ju Ulf i Bjugn. Denne far klarade sig sämre än Ulf. I tingsrätten dömdes han till sex år och två månaders fängelse och hovrätten höjde straffet till tio års fängelse och 948.000 kronors skadestånd. Här dömdes även modern till fyra års fängelse och 250.000 kronors skadestånd. Bara någon månad senare hade terapeuter och psykologer fått flickan att ”gradvis” erinra sig mer groteska detaljer. Föräldrarna hade sålt henne till hemliga bordeller för barn. Historien om djävulssekten växte fram. Denna ritualmördade barn och hade vid ett tillfälle tvingat flickan att mörda själv. Hon visste var dödade barn burits bort i svarta plastsäckar och grävts ner i skogen nära föräldrarnas bostad. Eftersom två svenska domstolar tagit dessa historier på allvar blev polisen tvungen att ge sig ut och gräva, vare sig man trodde på dem eller inte.
Föräldrarnas advokater vände sig då till HD och begärde resning eftersom flickan visat sig kapabel till fullständig galenskap. HD instämde och återförvisade målet till hovrätten. Av prestigeskäl kunde denna ej erkänna sin tidigare felbedömning men sänkte straffet för fadern till fem års fängelse och 250.000 kronors skadestånd. Docenten Eva Lundgren fortsatte att hävda satanisternas existens. Hon visade en videoinspelning där två barn berättade hur de bevittnat mordet på en skånsk flicka som hette Helèn, ett mord som Quick också försökt ta på sig. Dessa barn berättade inte bara hur de sett Helén strypas efter en våldtäkt. De hade också sett hur ett fullgånget foster skurits ut från en levande kvinna och därefter halshuggits med en yxa.
Till sist vill jag nämna Guillous rubrik ”Det yngsta vittnet i Nordens historia”. Det gäller rättegången mot de båda läkarna som åtalades för styckmord för femton år sedan. Överläkaren på BUP, Huddinge Frank Lindblad och chefspsykologen på Astrid Lindgrensjukhuset Margareta Erixon konstaterade att när en tre-årig dotter till den så kallade allmänläkaren inte sade ett dugg när hon vallades i den obduktionssal där hon 17 månader gammal skulle ha bevittnat styckningen så berodde hennes tystnad på de hemska minnen som miljön påminde henne om. ”Erikas reaktioner vid detta besök kan beskrivas som en tillkämpad oberördhet gränsande till uppspelthet och skulle psykologiskt kunna uppfattas som en försvarshållning mot att våga berätta eller minnas.” Dessa experter ansåg det därför klarlagt att styckningen skett i lokalen med barnet som vittne. Detta var det tyngsta argumentet domstolen sedan hade när den ansåg det ställt utom allt tvivel att läkarna gjort sig skyldiga till styckningen!
Guillou slutar med att konstatera att vi är blinda för Blåkulla i vår egen tid men kan förfasa os över forna tiders häxjakt. I denna slutsats instämmer undertecknad.
Katastrofen i Bjugn största rättsskandalen i Norge
av Knut Ahnlund
Rättsröta i behandlingen av misstänkta för sexualbrott
av Knut Ahnlund
Hemligheter och minnen Att utreda tillförlitlighet i sexualbrottmål.
Recension: Hemligheter och minnen. Svårigheterna med tillförlitligheten i sexualbrott
av Max Scharnberg
Presentation av "På den anden side. 10 anderledes inlæg i pædofili-debatten"
Pædagogisk Medhjælper Forbund
Recension: Sex, lögner och terapi. Psykologer medverkar i moderna häxprocesser
av Ebbe Schön
Skrivet om: Barnets rätt till familjeliv
Axess 7 oktober 2012, anmälan av Knut Ahnlund: När barnen blir stridsäpplen
Placerade ungdomar skriver i ny bok. Redaktören: ”Man blir alltid förvånad över hur ungdomar kan ha det”
Av Erik Lundström, Världen idag, varldenidag.se - 2011-11-02
Vuxna vågar inte tala med barn
Svenska Dagbladet, svd.se - 14 mars 2011, uppdaterad: 8 april 2011
Justitiemord och rättssäkerhet
Lena Hellblom Sjögren, fil dr, leg psykolog
OVERGREPENE SOM ALDRI STOPPET!
Fra redaksjonen av sfm.no, Oslo Samfunnsmagasinet, sfm.no - 10.11.2010
Takebarn : en studie över utpensioneringen av fosterbarn från Göteborgs fattigvård under åren 1800-1920
Författare: Ingeborn, Torsten, Ödenäs 1989
Förbjuden bok om ritualmord publiceras på Internet
Av Patrik Nyberg, Crimenews.se - 2009-11-29
Uppsala universitet censurerar rapport
Av Patrik Nyberg, Kristdemokraten.se - 2009-11-02
Sanning om "ritualmord" döljs
Av Patrik Nyberg, Uppsala Nya Tidning, UNT.se - 2009-10-12
Socialtjänsten splittrade Birger Hjelms familj. Reportage om Birger Hjelm och han bok Den Underdåniga Lydnaden
Av Jan Bärtås, Smålandsposten, Lördagsbilagan - 2009-10-10
Gellert Tamas: "De apatiska, Om makt myter och manipulation"
Maciej Zaremba Dagens Nyheter, dn.se - 2009-10-01
Barn och fred är inte att leka med
Gerd-Peter Löcke, Ordf. För Internationellt Finlandssvensk kulturforum, IFISK. Recension publicerad i Fredsposten i maj 2009
Hur hamnade trettonåringen på hemmet?
PerDahl, politisk chefredaktör, Ledare, Barometern, barometern.se - 2009-05-10
Stora brister i skydd för utsatta barn
Eva Bergstedt
Socialsveriges övergrepp mot familjer
Tommy Hansson
OMHÄNDERTAGEN ÖVERGIVEN
Doris Kaleva
Barnen från Källbäck
Annica Öhman
Letandet efter den hemliga lillasystern blev fröet till Annicas bok om Källbäck
Brister i barns rättssäkerhet
Ulrika Oredsson
Family Policy, Family Changes
Patricia Morgan
Resumé av Krister Pettersson
Family Policy, Family Changes
Patricia Morgan
Några tankar om filmen "Den bästa av mödrar".
Siv Westerberg
De rena och de andra.
Recension av Maciej Zarembas bok om tvångssterilisering i Sverige och andra länder
Håkan Lindgren
En häxprocess anatomi
Nils Wiklund
Advokat skriver bok om barn og foreldre
Rune Fardal
Ny bok "Atskillelse barn og foreldre"
Marianne Haslev Skånland
Flere reaksjoner i kjølevannet av forfatter John Holdens bok om "Formynderterror"
Marianne Haslev Skånland
Fosterhem inte bättre för missbrukarbarn
Jan Isakson
Parts- og vitneavhør - i straffesaker og sivile saker. Bokomtale.
advokat Nils Aga
Formynderterror - Et mesterverk av forfatteren John Hollen.
Jan Hansen
Averøy barnevern og oppvekstetat, Møre og Romsdal
Marianne Haslev Skånland
Brott, mat och andlig spis till Jul
Patrik Nyberg
Recension. Straff utan brott
Marguerite Bjellvi
Makten, männen, mörkläggningen
Thomas Kanger
Straff utan brott. Marianne Haslev Skånlands tal till Siv Westerberg
Recension. Straff utan brott
Madeleine Karlin
Recension av boken ”Förädlade Svenskar”
Recensent: Birger Hjelm
Den tusende gången
Lars-Eric-Hagborg
Kritik af psykologer
Boknotis i Berlingske.dk
Bedre enn forventet
Anmeldt av Knut T. Reinås
Der mangler dansk forskning om anbringelse af børn uden for hjemmet
Ny udgivelse: Anbringelse af børn og unge uden for hjemmet - en forskningsoversigt.
Pressemeddelelse 28.04.03
Recension Jan Guillous bok “Häxornas försvarare”
Gustaf Hellsing
Tærskler for anbringelse. En vignetundersøgelse om socialforvaltningernes vurderinger i børnesager.
Tine Egelund og Signe Andrén Thomsen
Sverige - en rättsstat?
Bertel Nathhorst
Sverige som rättsstat
Elise Claeson
DSM
Debatt Sanningsökande Mediakritik
Kan styckmord förträngas?
Per Lindeberg: Döden är en man. Historien om obducenten och allmänläkaren. Fischer & Co Stockholm 1999
J P Roos
IPT - Issues In Child Abuse Accusations
The Trip to Nowhere. Family Policy in the Swedish Welfare State Analysed by Means of Comparative Law Method Immanent in the European Convention on Human Rights
Jacob W. F. Sundberg
Kulturens Barn. Kontrastiva analyser av kulturmönster avseende förhållandet till barn och ungdom i Sverige och Orissa, Indien
Gudrun Ekstrand
Haverier I socialbarnavård? Fem fallstudier
Gunvor Andersson, Karin Aronsson, (red.), Sven Hessle, Anna Hollander, Tommy Lundström
Presenterad av Ruby Harrold-Claesson
HEMLIGHETER OCH MINNEN
Lena Hellblom Sjögren
Rättsröta i behandlingen av misstänkta för sexualbrott
Knut Ahnlund
Recension: Hemligheter och minnen. Svårigheterna med tillförlitligheten i sexualbrott
Max Scharnberg
Om Vadstrupgårdsagen
Leif Blædel
Die biologischen Wurzeln des Inzestverbots
Jörg Klein
På den anden side. 10 indlæg i pædofili-debatten
redigeret af Jette Rantorp
Presentation av "På den anden side. 10 anderledes inlæg i pædofili-debatten"
Pædagogisk Medhjælper Forbund
Hjärnstress: Utdrag ur Christina Doctares bok "Hjärnstress"
Fallet Alexander - Ett beslagtaget barn
Birgitta Wolf. Förord av Brita Sundberg-Weitman
Den kommenderade Familjen. 30 år med Alva Myrdals familjepolitik
Ingegerd Troedsson.
En bur sökte sin fågel. Berättelsen om Ewa och Kasia
Ewa Nowacka, Bo Edvardsson och Agneta Pleijel
Whores of the Court. The Fraud of Psychiatric Testimony and the Rape of American Justice
Margaret A. Hagen
The Truth about Cinderella
Martin Daly and Margo Wilson
KRITISK UTREDNINGSMETODIK
Bo Edvardsson
FACTS OR FICTION AS EVIDENCE IN COURT
A Witness Psychological Analysis of a Swedish Legal Case of
Alleged Cutting-up Murder and Child Sexual Abuse
Astrid Holgerson & Birgit Hellbom
Lawless Sweden: Using the Judiciary to Expand the Power of the Welfare State
Eric Brodin
Recension: Sex, lögner och terapi. Psykologer medverkar i moderna häxprocesser
Ebbe Schön
I'll Be the Parent, You Be the Kid
Paul Kropp
Confident Parenting - a hands on approach to children
Anne Davis
Sammanbrott i familjehem
Socialstyrelsen rapport 1995:9
RÄTTSSTATEN ÅTER!
Brita Sundberg-Weitman
RÄTTVISAN OCH PSYKOLOGIN
Lennart Hane (redaktör) m. fl
Presentation: RÄTTVISAN OCH PSYKOLOGIN av Lennart Hane m.fl
Contra.nu
KAMPEN FÖR FAMILJEN
Lynette Burrows
THE FIGHT FOR THE FAMILY
Lynette Burrows
Eugenics and the Welfare State
Norway, Sweden, Denmark, and Finland
Gunnar Broberg, Nils Roll-Hansen
Att övervaka överheten
Vilhelm Moberg
För Sverige - På Tiden
Ann Ekeberg
Katastrofen i Bjugn största rättsskandalen i Norge
Knut Ahnlund
Förföljande strategier vid ett omhändertagandefall i socialt och barnpsykiatriskt arbete
Bo Edvardsson